De 12 archetypen van Jung zijn 12 persoonlijkheidstypen. Verschillende typen met drijfveren, die rollen hanteren om doelen die men nastreeft te bereiken. Gustav Jung heeft 12 persoonlijkheidstypen beschreven die veel voorkomen.
De 12 archetypen van Jung beschrijven een set van menselijke basismotivaties van een mens. Elke archetype wordt door Jung beschreven als een bepaald type naar normen, waarden en persoonlijkheidskenmerken. Het beste te omschrijven als een set van motivaties, verlangens, de angsten en talenten van mensen.
Jung stelt dat een mens geboren wordt met een set aan herinneringen. Archetypen zijn volgens Jung universele, archaïsche symbolen en beelden die voortkomen uit het collectieve onbewuste.
In dit artikel zijn 12 archetypen beschreven, deze iedereen herkent. Uit je directe omgeving, film, geschriften en via je voorouders.
Voor de beschrijving van de 12 archetypes hanteert Gustav Jung vier kern oriëntaties en drie hoofdtypes die volgens hem een gemeenschappelijke bron kennen. Of zoals Jung stelt: doorgegeven door je voorouders aan jou.
In dit artikel worden de 12 archetypen vrij uitvoerig beschreven. Ben je op zoek naar de achtergronden de theorieën van Jung m.b.t van de 12 archetypes? Lees dan het artikel..
De 12 archetypen
De 12 archetypen van Jung zijn voorbeelden van universele, archaïsche symbolen en beelden die voortkomen uit het collectieve onbewuste.
Volgens Jung zijn er een oneindig aantal archetypes, toch heeft hij een methode gevonden om een verdeling te maken naar een aantal veel voorkomende archetypen. Daartoe hanteert hij 4 kern oriëntaties en 3 hoofdtypes.
De 4 kern- of karakteristieke oriëntaties.
Dit zijn de belangrijkste streven van mensen.
- Ego of individualisering – Laat een markering achter op de wereld
- Orde of stabiliteit – Geef structuur aan de wereld
- Sociaal – Verbinding maken met anderen
- Vrijheid of uitdaging- Verlangen naar het paradijs
De 3 hoofdtypen
De 12 archetypen zijn echter ook weer onderverdeeld in 3 hoofdtypen, dit zijn:
- Ego – je zelfbeeld, je sociale identiteit in een sociaal systeem.
- Zelf – je ware aard, wat je van nature bent.
- Ziel – je persoonlijkheid.
4 oriëntaties x 3 hoofdtypen = 12 archetypen
Volgens Jung is er bij de meeste mensen sprake van één dominerende archetype. Waarbij er altijd een verscheidenheid aan archetypen in een persoonlijkheid is.
Toepassing archetype
Als je goed inzicht hebt hoe een ander is, dus als je weet wat de drijfveren, behoeften, verlangens zijn die bij iemand horen kan je beter met ander omgaan.
Archetypen kom te tegen in sprookjes, mythen en sagen. Maar ook in films en veel merken hanteren archetypen om zich te positioneren.
Zoals je weet is het onverstandig om aannames te doen, maar als je weet welke kenmerken goed passen bij een bepaald archetype kan je gerichter onderzoeken of dit juist is. Dat is voor agile teams belangrijk, we zijn immers allemaal uniek. Handreikingen om de ander beter te begrijpen zijn altijd interessant. Met de volgende 12 archetypen die vrij uitgebreid beschreven staan kan je jezelf en anderen wellicht herkennen.
De 12 archetypen in detail
De psycholoog Carl Jung beschreef de twaalf archetypen. Nu volgt een gedetailleerde beschrijving van de verlangens, angsten en talenten van elk van de 12 Archetypen.
Na een inleidende omschrijving zal daaropvolgend de andere benamingen worden beschreven, dit helpt je om snel een beeld te vormen. Daarna zal bij elk archetype een aantal kenmerken worden beschreven.
De beschrijving is met de klok mee.
1. De onschuldige – gelukkig zijn
De eerste archetype van Jung is ‘de onschuldige’. De onschuldige wil gelukkig zijn en daarbij een ander niets aandoen. Sommigen beschrijven de kerngedachte van de onschuldige als ‘naar het paradijs op aarde gaan’.
De onschuldige staat ook bekend als naïef, traditionalistisch, dromer, romanticus, utopist, mysticus of heilige.
Kernwoord van de onschuldige: Veiligheid
- Motto: Vrij om jou en mij te zijn
- Verlangen: gelukkig zijn / naar het paradijs gaan
- Doel: gelukkig zijn
- Grootste angst: gestraft worden voor het doen van iets slechts of verkeerds.
- Strategie: dingen goed doen
- Zwakheid: saai voor al hun naïeve onschuld
- Talent: geloof en optimisme
Voorbeelden van merken: Coca Cola, McDonalds. Dove.
2. De Wijze – de waarheid zal je verlossen
De Wijze is de tweede archetype van Jung. Jung beschrijft de Wijze als analytisch van aard. De waarheid wordt altijd achterhaald door De Wijze. De overtuiging van de Wijze is dat je door te denken en te analyseren, de wereld beter begrijpt.
De Wijze is ook bekend als: De deskundige, geleerde, , denker, filosoof, academicus, onderzoeker, denker, planner, detective, adviseur, professional, mentor, leraar en beschouwer.
Kernwoord van de Wijze: kennis
- Motto: De waarheid zal je bevrijden
- Verlangen: de waarheid vinden.
- Doel: intelligentie en analyse gebruiken om de wereld te begrijpen.
- Grootste angst: bedrogen worden, misleid worden of onwetendheid.
- Strategie: het zoeken naar informatie en kennis; zelfreflectie en het begrijpen van denkprocessen.
- Zwakheid: details voor altijd kunnen bestuderen en nooit handelen.
- Talent: wijsheid, intelligentie.
Voorbeelden van merken: alle IVY universiteiten (eg. Harvard), Google, Philips, Audi, maar ook personen, zoals het merk Ophrah Winfrey.
3. De ontdekkingsreiziger – bouw geen hekken om mij heen
De ontdekkingsreiziger heeft altijd nieuwe ideeën en ervaringen nodig, Is altijd zoekende, want nieuwe impulsen hebben ze nodig om hun leven zinvol te laten zijn. Laten we eens kijken hoe de vijfde archetype van Jung is beschreven.
Een ontdekkingsreiziger wordt ook wel beschreven als: de individualist, de zwerver, de zoeker, de beeldenstormer of de pelgrim.
Kernwoord van de ontdekkingsreiziger: Vrijheid
- Motto: bouw geen hekken om mij heen.
- Verlangen: de vrijheid om uit te vinden wie je bent door het verkennen van de wereld
- Doel: een beter, authentieker en bevredigender leven ervaren.
- Grootste angst: vast komen te zitten, conformiteit, en innerlijke leegte
- Strategie: op reis gaan, verkennen, zoeken en ervaren van nieuwe dingen, ontsnappen aan de verveling
- Zwakheid: doelloos zwerven, een buitenbeentje worden
- Talent: autonomie, ambitie, trouw zijn aan de ziel
Voorbeelden van merken: Jeep, DUNE, The North Face, amazon.com.
4. De rebel – regels zijn er om gebroken te worden
Regels? Heilige huisjes? Daar doet de rebel niet aan. Transformatie door te vernietigen. Alles wat ‘onecht’ is gaat omver door er tegenaan te schoppen.
Rebels is de Nederlandse vertaling van ‘Outlaw’. Outlaw komt krachtiger over dan rebel. De ander benamingen zijn: De revolutionair, het buitenbeentje, de wildeman of de beeldenstormer.
Kernwoord van de rebel: bevrijden
- Motto: Regels zijn gemaakt om te worden gebroken
- Verlangen: wraak of revolutie
- Het doel: het omverwerpen van wat niet werkt
- Grootste angst: machteloos of niet doeltreffend zijn
- Strategie: verstoren, vernietigen of shockeren
- Zwakheid: misdaad of kiezen voor de donkere kant
- Talent: schandelijkheid, radicale vrijheid
Voorbeelden van merken: Harley Davidson, Levis, Rock muziek, Virgin, Adidas.
5. De Magiër – ik zorg ervoor dat dingen gebeuren
Alleen als je luistert kan je universele kennis opdoen, althans dat beweert de Magiër. Luisteren naar de Magiër is dus de belangrijkste voorwaarde. Als je luistert kan de Magiër je helpen. De magiër laat dingen gebeuren, ziet win-win situaties.
De Magiër is ook bekend als: De tovenaar, sjamaan, genezer, medicijnman, de visionair, katalysator, uitvinder, charismatische leider,.
Kernwoord van de Magiër: kracht (power)
- Motto: Ik zorg dat dingen gebeuren.
- Verlangen: het begrijpen van de fundamentele wetten van het universum.
- Doel: dromen laten uitkomen
- Grootste angst: onbedoelde negatieve gevolgen
- Strategie: een visie ontwikkelen en ernaar leven
- Zwakheid: manipulatief worden
- Talent: het vinden van win-win oplossingen
Voorbeelden van merken: champagne, Harry Potter, TED, AXE, Disney,
6. De held – waar een wil is, is een weg.
Het zesde archetype van Jung is ‘de held’. Een held is moedig en toont daadkracht. Een held is wereldverbeteraar die niet wil verliezen.
De Held staat ook bekend als: De krijger, de soldaat, de winnaar kruisvaarder, redder, en de teamspeler, superheld en drakendoder
Kernwoord van de held: Meesterschap
- Motto: Waar een wil is, is een weg
- Verlangen: je waarde bewijzen door middel van moedige daden…
- Doel: deskundige beheersing op een manier die de wereld verbetert
- Grootste angst: zwakte, kwetsbaarheid, een “kip” zijn
- Strategie: zo sterk en competent mogelijk zijn
- Zwakheid: arrogantie, altijd een ander gevecht nodig om te vechten
- Talent: competentie en moed
Voorbeelden van merken: Nike, Rocky, FED EX, Duracell
7. De minnaar – je bent de enige
De minnaar is een charmeur en houdt van iedereen. Relaties zijn het allerbelangrijkste, maar hoewel men dan vaak ook denkt aan ‘binden’ is dit voor de minnaar minder belangrijk.
De minnaar of ‘lover’ is ook bekend als: teambuilder, partner, vriend, liefhebber, sensualist, verleider, echtgenoot en intimiteit.
Kernwoord van de minnaar: intimiteit
- Motto: Je bent de enige
- Verlangen: intimiteit en ervaring
- Doel: in een relatie staan met de mensen, het werk en de omgeving waar ze van houden.
- Grootste angst: alleen zijn, een muurbloempje, ongewenst of onbemind zijn.
- Strategie: steeds meer fysiek en emotioneel aantrekkelijker worden
- Zwakheid: naar buiten gericht verlangen om anderen te behagen en daarmee zelf het risico lopen om hun eigen identiteit te verliezen.
- Talent: passie, dankbaarheid, waardering en inzet
Voorbeelden van merken: Chanel, de film Titanic, Victorias Secret, Häagen Dazs.
8. De nar – je leeft maar één keer
Maak het elkaar toch niet allemaal niet zo moeilijk, ga leven, geniet en maak het gezellig. De nar brengt speelsheid en humor.
De nar staat ook wel bekend als: de gangmaker, de joker, de dwaas, bedrieger, grapjas of komiek.
Kernwoord van de nar: plezier
- Motto: Je leeft maar één keer
- Verlangen: om in het moment te leven en met volle teugen te genieten
- Doel: een geweldige tijd hebben en de wereld verlichten…
- Grootste angst: zich vervelen of anderen vervelen
- Strategie: grapjes maken, spelen, grappig zijn
- Zwakheid tijdverspilling, frivoliteit
- Talent: vreugde
Voorbeelden van merken: South Park, M&M’s, SMART auto, Fanta, Skittles.
9. De gewone mens – iedereen is gelijk
De gewone mens (oorspronkelijk: de gewone man) kenmerkt zich door het motto dat ieder mens gelijk geschapen is. Dit archetype is overal te zien, want de gewone mens past in alle situaties en wil
er altijd bij horen. Realisme en verbonden zijn gaan hand-in-hand.
De gewone mens is ook bekend als: de zwijgende meerderheid, de solide burger, de goede buur, de gewone jongen of meisje, de buurman of buurvrouw en de realist.
Kernwoord van de gewone mens: erbij horen
- Motto: alle mensen zijn gelijk geschapen.
- Verlangen: verbinden met anderen
- Doel: erbij horen
- Grootste angst: om buitengesloten te worden of om zich te onderscheiden van de menigte
- Strategie: gewone vaste deugden ontwikkelen, nuchter zijn, de gemeenschappelijke touch, down to earth filosofie
- Zwakheid: het verliezen van het eigen ik in een poging om zich te mengen in of omwille van oppervlakkige relaties
- Talent: realisme, empathie, gebrek aan pretenties
Voorbeelden van merken: IKEA, eBay, folk-muziek
10. De zorggever – hou van de ander als jezelf
De zorggever of verzorger houdt van een ander, zoals die ook van zichzelf houdt. Geven is makkelijker dan ontvangen, dus verzorgen en beschermen is tekenend voor de zorggever.
De zorggever is ook bekend als: de verzorger, de zorgzame, de helper, de ouder(ling), supporter, altruïst of heilige.
Kernwoord van de zorggever: service
- Motto: Hou van je buurman als van jezelf
- Verlangen: beschermen en zorgen voor anderen
- Doel: anderen helpen
- Grootste angst: egoïsme en ondankbaarheid
- Strategie: dingen doen voor anderen
- Zwakheid: martelaarschap en uitgebuit worden
- Talent: medeleven, vrijgevigheid
Voorbeelden van merken: Volvo, banken, Johnson baby, Pampers
11. De heerser – het enige wat telt, is controle
Heerser is het voorlaatste archetype in de reeks van 12 archetypen van Jung. Het is ook het type die vrijwel altijd als eerste genoemd wordt. Vrij logisch, want de Heerser is ook bekend als: manager, De baas, leider of beheerder, aristocraat, koning, koningin, politicus en rolmodel
De heerser herkennen we allemaal vrijwel direct. Controle is wat de heerser nastreeft. Heeft graag succes en streeft er naar om dit alleen te bereiken.
Kernwoord van de heerser: controle
- Motto: Macht is niet alles, het is het enige.
- Verlangen: controle
- Doel: een welvarende, succesvolle familie of gemeenschap creëren
- Strategie: macht uitoefenen
- Grootste angst: chaos, omvergeworpen worden
- Zwakte: autoritair zijn, niet kunnen delegeren
- Talent: verantwoordelijkheid, leiderschap
Voorbeelden van merken: Ralph Lauren, Queen Elizabeth, Mercedes, Yves Saint Laurent
12. De schepper – hoe maak ik iets van blijvende waarde
De twaalfde archetype van Jung is de schepper. Een creatieveling pur sang, met als belangrijkste vraag hoe de schepper zijn visie tot uitdrukking kan brengen.
De Schepper is ook bekend als: vernieuwer, kunstenaar, muzikant, schrijver, uitvinder of dromer.
Kernwoord van de schepper: creatie
- Motto: Als je het je kunt voorstellen, kan het gecreëerd worden
- Verlangen: dingen van blijvende waarde creëren
- Doel: een visie realiseren
- Grootste angst: middelmatige visie of uitvoering
- Strategie: ontwikkelen van artistieke controle en vaardigheid
- Taak: cultuur creëren, eigen visie uitdrukken
- Zwakte: perfectionisme, slechte oplossingen
- Talent: creativiteit en verbeelding
Voorbeelden van merken: Space X, Lego, Youtube, Pinterest, Dyson, Adobe
Samenvatting
De 12 archetypen van Jung zijn voorbeelden van universele, archaïsche symbolen en beelden die voortkomen uit het collectieve onbewuste. Volgens Jung zijn er een oneindig aantal archetypen.
Archetypen helpen je om iemands persoonlijkheid beter te begrijpen. Om het begrip van archetypen te ondersteunen zijn deze 12 voorbeelden van archetypen heel herkenbaar. Ze zijn opgebouwd door 4 kernoriëntaties en 3 hoofdtypen met elkaar in verbinding te brengen.
De 12 archetypen in dit artikel zijn: de onschuldige, de gewone mens, de zorggever, de ontdekkingsreiziger, de rebel, de minnaar, de schepper, de nar, de wijze, de magiër en de heerser.
In het artikel: Wat zijn de archetypen van Jung? is de theorie van Jung beschreven. Wil je artikelen lezen over het in kaart van iemands persoonlijkheid? Lees dan: Big Five, het Kernkwaliteiten en kernkwadrant van Daniel Ofman, Enneagram, MBTI – Meyers-Brigss Type Indicator, Teamrollen model van Belbin of De roos van Leary.