De negen houdingen van een Agile coach beschrijven verschillende manieren waarop een coach zijn of haar rol kan benaderen om organisaties en teams te helpen bij het toepassen van agile methoden.
Een coach kan verschillende houdingen aannemen, In plaats van ‘houding of rol’ gebruikt men soms ook het begrip ‘standpunt’. Een agile coach neemt diverse standpunten in om een klant, team of organisatie te helpen bij het toepassen van agility.
Vanzelfsprekend zijn er verschillen in de competenties tussen de diverse coaches, waardoor elk een andere insteek kan inbrengen en daarmee aansluit bij de behoeften van de organisatie.
Er zijn coaches met bijvoorbeeld een technische- of organisatorische achtergrond en diverse andere combinaties van competenties. Deze verschillen worden duidelijk gemaakt in het Agile Coaching Competency Framework.
Er zijn veel artikelen over coach-houdingen te vinden op internet, deze artikelen hanteren een variërend aantal houdingen. In dit artikel is gekozen voor het beschrijven van de 9 houdingen die gebaseerd zijn op ‘Choosing a Consulting Role: Principles and Dynamics of Matching Role to Situation, by Douglas P. Champion, David H. Kiel, and Jean A. McLendon’
Deze 9 houdingen zijn samengevat in onderstaande afbeelding. Na deze afbeelding worden alle negen coachhoudingen beschreven.
Het kiezen van een coachhouding
De x-as is de verantwoordelijkheid voor resultaat en de y-as is de verantwoordelijkheid voor groei van de klant. Tijdens een opdracht kan de coach/consultant verschillende houdingen, rollen of standpunten innemen.
De coach houdt bij het kiezen van een rol rekening met factoren als de kenmerken van de klant en de consultant (de relatie tussen de klant en de consultant) en de behoeften van de organisatie.
De negen houdingen of standpunten
In onderstaande paragrafen zijn de houdingen separaat beschreven, maar een coach zal regelmatig schakelen tussen de verschillende standpunten om het gestelde doel te bereiken.
1. Reflective Observer – reflectief observeren
De Reflective Observer is een houding waarbij de coach observeert wat er gebeurt zonder oordeel te vellen en stelt vragen om de klant te helpen inzicht te krijgen in zijn/haar eigen gedachten en gedrag.
Jij doet het, ik observeer en vertel je wat ik hoor en zie.
De coach richt zich op het begrijpen van de situatie en het verhelderen van de problemen van de klant, zonder direct oplossingen aan te bieden.
Door actief luisteren is de coach in staat de juiste en soms krachtige vragen te stellen om de klant te helpen inzicht te krijgen in zijn/haar eigen ervaringen, gedachten, perspectieven en gedrag. Reflectief observeren gebruik je ook wanneer de klant zich (nog) niet bewust is van bepaalde patronen in zijn/haar gedrag of denken, en deze inzichten nodig heeft om verandering teweeg te brengen.
Deze houding is ideaal als je met een nieuwe opdracht begint, het geeft inzichten in de dynamiek binnen en buiten het team. Waardoor je sneller ziet wat de meest effectieve strategie als vervolgstap zou kunnen zijn. Tussentijds helpt het ook om even te observeren, om nieuwe inzichten te krijgen, daarnaast is deze houding ook goed inzetbaar om de ontwikkeling van een team te kunnen beoordelen.
Het doel is om de klant te helpen zijn/haar eigen sterke punten en uitdagingen beter te begrijpen en bewuster te worden van hoe hij/zij reageert op verschillende situaties.
Voor een coach is het wel van belang om zich te realiseren dat reflectief observeren voor een organisatie een beperkte toegevoegde waarde heeft als deze observatie niet tot actie leidt.
Het advies is dan ook om deze houding uit te leggen aan de klant, zodat de klant begrijpt dat reflectief observeren een vorm van coachen is die leidt tot het hanteren van andere gedragingen, waarbij andere coach-houdingen aan bod komen.
2. Advisor – adviseur
De Advisor-houding wordt gebruikt wanneer de coach de klant adviseert door zijn/haar eigen ervaring en expertise te delen en suggesties te doen voor oplossingen. Het doen van suggesties geeft veelal aan dat er een adviesrol is ingenomen.
Ik zal je vragen beantwoorden.
De coach deelt kennis en vaardigheden met de klant en biedt inzicht in situaties waarin de klant misschien niet de juiste kennis of ervaring heeft. Anders verwoord, de coach fungeert hierbij als een soort consultant die zijn/haar kennis deelt om de klant te helpen bepaalde problemen op te lossen. Dit helpt de klant om nieuwe perspectieven te krijgen en om te leren van de ervaringen van de coach.
Het is belangrijk dat de coach de klant niet dwingt om de gegeven adviezen op te volgen, maar juist de ruimte geeft om zelf beslissingen te nemen. Tevens is het belangrijk voor de coach om de grenzen van zijn/haar eigen expertise te kennen en de klant te adviseren om deskundigen te raadplegen op gebieden waar hij/zij zelf niet deskundig in is.
Deze houding kan bijvoorbeeld worden gebruikt wanneer de klant behoefte heeft aan specifieke expertise of advies over een bepaald onderwerp. Een voorbeeld hiervan is de inzet van Kanban adviseren om flow te creëren.
Het doel is om de klant te helpen betere beslissingen te nemen en om de klant te voorzien van waardevolle kennis en informatie.
3. Hands-On Expert
De coach neemt actief deel aan de activiteiten van de klant en helpt hem/haar bij het uitvoeren van specifieke taken. De coach kan bijvoorbeeld samen met de klant een taak uitvoeren om de klant te helpen deze taak beter te begrijpen. Hierbij is het belangrijk dat de coach niet de taak overneemt, maar juist ondersteunt bij de uitvoering.
Ik doe het voor je, ik vertel je wat te doen.
De coach neemt dus een actieve rol bij het begeleiden van de klant in specifieke taken en fungeert hierbij soms als een soort meewerkend voorman of -vrouw die samen met de klant aan de slag gaat om de gewenste resultaten te bereiken.
Deze houding kan bijvoorbeeld worden ingezet wanneer de klant behoefte heeft aan praktische ondersteuning bij het uitvoeren van bepaalde taken of activiteiten. Dit kan bijvoorbeeld nodig zijn als de klant nog onbekend is met een bepaald agile proces.
Mooie voorbeelden van een hands-on expert zijn: de atletiekcoach die zijn/haar atleten specifieke bewegingen laat zien of een business coach die de klant helpt bij het uitvoeren van bepaalde zakelijke activiteiten. Zoals het hanteren van een correcte Kanban werkwijze of de introductie van een agile methodiek, zoals Scrum.
Door actief deel te nemen en te demonstreren hoe taken moeten worden uitgevoerd, kan de coach de klant helpen zijn/haar vaardigheden te verbeteren en doelen te bereiken.
Maar een ervaren coach is geen hulpje die dit langdurig blijft doen, want het doel is om de klant te helpen vaardigheden te ontwikkelen en te verbeteren, zodat hij/zij zelf beter in staat is om zijn/haar doelen te bereiken. In deze houding zit zelfs een mogelijk risico dat de coach al zijn tijd besteed aan de expert-rol en niet aan het verbeteren van het team of organisatie.
4. Facilitator
Bij deze houding creëert de coach een veilige en gestructureerde omgeving waarin de klant zijn/haar eigen oplossingen kan vinden. De coach neemt hierbij een meer passieve rol aan en laat de klant zelf nadenken over oplossingen. De coach biedt ondersteuning bij het vinden van oplossingen, maar laat de klant zelf de beslissingen nemen.
Jij doet het, ik begeleid het proces
De coach gebruikt een breed scala aan technieken om de klant te helpen zijn/haar eigen oplossingen te vinden, zoals het stellen van open vragen, het bieden van ruimte voor reflectie en het aanmoedigen van de klant om zijn/haar eigen ideeën te presenteren.
De coach fungeert als een soort facilitator die de klant helpt bij het verhelderen van zijn/haar gedachten en het ontdekken van nieuwe inzichten. Deze houding kan bijvoorbeeld worden gebruikt wanneer de klant behoefte heeft aan ruimte om zelf oplossingen te vinden voor zijn/haar problemen.
Goed faciliteren stimuleert de klant om actief te zijn in zijn/haar eigen groei en ontwikkeling en helpt de klant om zijn/haar eigen verantwoordelijkheid te nemen.
Het doel is om de klant te helpen zelfverzekerder te worden en om de klant te voorzien van de nodige ruimte om zijn/haar eigen oplossingen te vinden. Kortom, de coach helpt met deze houding de klant om zijn/haar eigen potentieel te realiseren.
Het risico van de facilitator houding is dat de coach een helpende-hand wordt van het team, omdat deze als facilitator de administratieve rollen op zich neemt. Dit komt doordat deze rol deels hands-on is, bijvoorbeeld het regelen van de locatie. Het is dan raadzaam om deze houding te combineren met andere houdingen, zodat de teamleden zelfstandig blijven functioneren. Je kunt bijvoorbeeld op zoek gaan naar de verantwoordelijke voor de taak en deze begeleiden in het uitvoeren van de taak.
5. Teacher – leraar
Bij deze houding deelt de coach kennis en vaardigheden met de klant en fungeert als leraar om de klant te helpen nieuwe kennis en vaardigheden te verwerven.
Hier heb je een aantal principes die je zou kunnen gebruiken om dit type probleem op te lossen.
De coach gebruikt een breed scala aan technieken, zoals uitleggen, demonstreren, en het geven van feedback om de klant te helpen nieuwe vaardigheden te verwerven. Het is belangrijk dat de coach een goede leraar is, die niet alleen kennis wilt delen of zelfs ‘spuien’, maar zich richt op het overbrengen van kennis en vaardigheden die relevant zijn voor de persoonlijke of professionele ontwikkeling van de klant.
De coach kan bijvoorbeeld uitleg geven over bepaalde onderwerpen en de klant helpen om deze beter te begrijpen. Hierbij is het belangrijk dat de coach aansluit bij de leerstijl van de klant en de lesstof op een begrijpelijke manier uitlegt. Voor meer informatie over leerstijlen is het volgende artikel interessant: Wat zijn de leerstijlen van Kolb?
Over de houding van leraar bestaan veel misverstanden. Teams vinden een leraar-houding niet altijd een fijne houding, maar zijn direct enthousiast als je als ‘leraar’ een externe belanghebbende iets wat ‘lastig’ is, in het belang van het team, goed uitlegt. Mijn ervaring is dat taal en houding van de coach van groot belang is. Beantwoord als coach eerst de vraag waarom ‘de leraar’ belangrijk voor hen is.
Het doel van de houding als leraar is de klant te helpen wanneer deze behoefte heeft aan nieuwe vaardigheden, perspectieven of kennis om zijn/haar doelen te bereiken en om beter voorbereid te zijn op toekomstige uitdagingen.
6. Mentor / modeller
Bij deze houding fungeert de coach als een rolmodel en biedt begeleiding en advies op basis van zijn/haar eigen ervaringen en persoonlijke waarden. Deze houding wordt door de klant ook regelmatig verwoord als ‘het hebben van een gids’ of ‘persoonlijk adviseur’.
Ik doe het, zodat je van mij kunt leren. Jij stapt elke keer een beetje verder in.
De coach kan bijvoorbeeld vertellen over zijn/haar eigen ervaringen en hoe hij/zij hiermee omging. De coach die deze houding aanneemt, biedt begeleiding en advies en geeft de klant praktische tips en adviezen. Verwar de mentor houding niet met de adviseur houding, mentoring gaat verder en dieper. Bij mentorschap komt in het gesprek tussen coach en coachee regelmatig ook persoonskenmerken en drijfveren aan bod.
Bij het innemen van het standpunt ‘mentor’ is het belangrijk dat de coach niet zijn/haar eigen waarden oplegt, maar juist de klant helpt om zijn/haar eigen waarden te ontdekken.
Voor teams werkt mentoring vooral als er iets nieuws moet worden overgebracht, zoals een agile methodiek. Onder de noemer: Voordoen, Samen doen, Zelf doen. Voor leiders is het fijn als de coach een ervaren leider is en zijn ervaringen deelt en dan in gesprek gaat welke mogelijkheden er zijn en welke passend zijn voor de klant.
Het doel van deze houding is om de klant te helpen groeien en te ontwikkelen om zijn/haar doelen te bereiken door te leren van de ervaringen van de mentor en deze toe te passen op zijn/haar eigen leven.
7. Counsellor or Visionary – Raadgever of Visionair
Een coach die de houding van een Counsellor of Visionary aanneemt, helpt de klant bij het identificeren van ambitieuze doelen en dromen en inspireert de klant om zijn/haar volledige potentieel te bereiken.
Jij doet het, ik ben je klankbord.
De coach moedigt de klant aan om groot te denken en uitdagende doelen te stellen, en biedt ondersteuning en begeleiding bij het creëren van een actieplan om deze doelen te bereiken. Hierbij is het belangrijk dat de coach de klant uitdaagt om buiten de comfort zone te treden.
De coach helpt de klant ook bij het verkennen van zijn of haar passies en talenten en inspireert hem of haar om zijn of haar volledige potentieel te bereiken.
Het doel van deze houding is om de klant te helpen het beste uit zichzelf te halen en zijn/haar leven op een hoger niveau te tillen.
8. Coach
Het doel van de coach-houding is om de klant te ondersteunen en te begeleiden bij het bereiken van persoonlijke of professionele doelen. Kortom, groei mogelijk maken.
Jij deed het goed, wat zou je volgende keer beter kunnen doen?
De coach fungeert als een vertrouwenspersoon en biedt een gestructureerd proces voor de klant om zijn of haar doelen te bereiken. De coach moedigt de klant aan om actie te ondernemen en verantwoordelijkheid te nemen voor zijn/haar eigen leven, en biedt ondersteuning en begeleiding bij het stellen van doelen, het ontwikkelen van een actieplan en het overwinnen van obstakels.
In de dagelijkse praktijk sta je dicht tegen een team aan, maar ben je beperkt inhoudelijk betrokken bij het dagelijkse werk. De uitvoering ligt namelijk bij het team. Je geeft begeleiding en komt met suggesties, maar de coach geeft en vraagt circulair feedback gericht op interacties en de manier van samenwerken.
Het hogere doel van deze houding is om de klant te helpen meer controle te krijgen over het werk en succes te behalen op gebieden waar de klant dat wenst.
9. Partner
Een coach die de houding van een Partner aanneemt, werkt samen met de klant als een gelijkwaardige partner, waarbij de klant zelf de leiding heeft en de coach ondersteunt bij het vinden van zijn/haar eigen oplossingen.
We doen het samen en leren van elkaar.
De coach biedt ondersteuning en begeleiding bij het identificeren van doelen, het ontwikkelen van een actieplan en het overwinnen van obstakels, maar laat de klant de controle houden over het proces. Een belangrijk instrument is het geven en vragen van feedback.
Richting teams is de houding van partner een goede optie als het team al enige bekendheid heeft met een werkwijze of methodiek. Het helpt ze groeien.
Het doel van deze houding is om de klant te helpen bij het ontdekken van zijn of haar eigen potentieel en het vinden van succes op zijn of haar eigen voorwaarden. Door het vinden van eigen oplossingen door de klant zal deze het gevoel van autonomie en zelfvertrouwen verder ontwikkelen.
Tot slot
Zoals eerder aangegeven zal een coach afhankelijk van zijn opdracht verschillende houdingen of standpunten innemen. In de dagelijkse praktijk wordt de houding ingezet die het beste resultaat zou kunnen opleveren. Wat je dan waarneemt is dat er gedurende een coachtraject meerdere keren wordt geschakeld tussen de verschillende houdingen.
In de inleiding is al beschreven dat er verschillende manieren zijn om coach of consultant houdingen te benaderen. Een houding innemen zegt echter nog niet hoe je dan het coachen inhoudelijk doet, dan moet je het hebben over o.a. vaardigheden, zoals: echt contact maken, open staan voor een ander, geloof in de groei van een ander, positie innemen in de ruimte en nog meer.
Voor de vaardigheden van de coach verschijnt binnenkort een artikel. Voor groei het begint allemaal met een growth mindset en wat dat is lees je in het artikel: Wat is de growth en fixed mindset theorie?