Het Productive Thinking Model van Hurson is een framework dat verschillende creativiteitstechnieken in verschillende stadia van het proces stimuleert. Het model hanteert 6 stappen, waarbij in elke stap een combinatie van creatief en kritisch denken wordt toegepast.
Hurson’s Productive Thinking Model kan worden gebruikt door individuen, teams en organisaties. Eigenlijk iedereen die problemen creatief wilt oplossen.
Het Productive Thinking Model helpt je om creatiever te zijn als het gaat om het oplossen van problemen. Het is een framework dat gebruik maakt van een aantal andere technieken zoals brainstormen of lateraal denken en deze worden toegepast in verschillende stadia in een vastgesteld proces.
Tim Hurson beschrijft dat creativiteit door iedereen te leren is. Hij heeft een zes stappen proces beschreven om goede ideeën te ontwikkelen. Zijn ideeën heeft hij verwoord in het boek Think Better.
Het Productive Thinking Model is vooral effectief wanneer er al een probleem is geïdentificeerd. Het kan ook goed worden ingezet als er een verbeterwens is of er een innovatieprobleem aangepakt dient te worden.
Het oorspronkelijke model gaat nog niet uit van agile werken, maar alle componenten zijn daartoe aanwezig. Hurson hanteert nog het creëren van lijsten als methode. Daar wordt in deze beschrijving echter nauwelijks over geschreven, omdat agile werken met post-its velen malen effectiever is. Zijn model is echter nog steeds van waarde. Waarom? dat lees je hieronder.
Productive Thinking: mentaliteit en vaardigheden
Tim Hurson meent dat iedereen creatief kan zijn, hij heeft zijn model dan ook Productive Thinking genoemd. Productief denken beschrijft hij als een mentaliteit en een set van vaardigheden.
Voor mentaliteit hanteert Hurson de volgende benadering. De productieve denkhouding is dat er altijd een uitweg is, altijd een weg door, dat er niets vaststaat of voorbeschikt is. Het is een houding van onbegrensde mogelijkheden. Het is echter geen ‘wishful thinking’.
Voor vaardigheden stelt Hurson dat de productieve denkwijze een vaardigheid is die je moet leren, het is vooral een persoonlijke uitdaging. Hoe krachtig het productieve denken ook is, het is hard werken om er bekwaam in te worden.
Wat is Productive Thinking?
Productief denken combineert creatief denken en kritisch denken. Creatief denken genereert veel mogelijkheden, maar springt vaak van de hak op de tak. Kritisch denken gaat er van uit dat ideëen op hun waarde moeten worden beoordeeld en richt zich op ideeën die waarde kunnen opleveren.
Volgens Tim Hurson kan je deze twee verschillende denkbenaderingen uitstekend gebruiken wanneer je deze op een goede manier gaat combineren.
Het basisprincipe voor productief denken is het scheiden van creatief denken en kritisch denken, zodat deze niet tegelijkertijd plaatsvinden. Daartoe heeft Hurson een methode bedacht waar elke stap bestaat uit een creatief en kritisch denkelement.
Het is belangrijk om het verschil tussen beide denkmethoden goed te begrijpen, zijn 6 stappen proces is hier op gebaseerd.
Creatief denken
Creatief denken is een proces waarin we in veel verschillende richtingen denken: een probleem, de mogelijke oorzaken, de mogelijke oplossingen, enzovoort.
Verklarend, niet oordelen en uitgebreid bouwen.
Gebruik deze richtlijnen bij creatief denken:
- Stel het oordeel uit. Dit betekent niet dat er geen oordeel plaats gaat vinden, maar dat er gewacht moet worden tot het juiste moment. Geef ideeën een kans.
- Bouw voort op ideeën. Creëer meer ideeën door variaties toe te voegen.
- Zoek wilde ideeën. Het is gemakkelijker om een wild idee te temmen dan een saai idee te stimuleren.
- Ga voor de hoeveelheid. Stel een doel van bijvoorbeeld 25 ideeën, criteria of vragen. Zodra je deze bereikt heb ga je door voor meer.
Vrijwel alle jonge kinderen zijn creatieve denkers, naar mate we ouder worden raken velen dit echter in meer of mindere mate kwijt. We leren kritisch denken.
Kritisch denken
Kritisch denken is een proces waarin we onze gedachten richten en de reikwijdte van waar we naar kijken beperken. We beoordelen de kwaliteit, vergelijken alternatieven, filteren het irrelevante en oordelen. Wanneer we bewust het één boven het ander kiezen, gebruiken we kritisch denken.
Analytisch, oordelend en concentratie.
Gebruik deze richtlijnen bij kritisch denken:
- Definieer succes. Stel de criteria vast waaraan de ideeën moeten worden getoetst.
- Ideeën uitpakken. Analyseer ze om hun principes, thema’s en implicaties te begrijpen.
- Evalueer. Meet je ideeën aan de hand van de succescriteria die je hebt gekozen (de meetlat).
- Beoordeel. Vermijd binaire evaluaties (ja of nee; goed of niet goed).
- Zoek naar manieren om de ideeën te verbeteren terwijl men ze evalueert.
In het kritisch denken matchen we onze ideeën vaak met een aantal criteria, met onze waarden, of gewoon met ons gevoel van wat goed voelt om te beoordelen hoe gepast een idee of een actie zou kunnen zijn. Een manager hanteert vaak kritisch denken.
Volgens Hurson is creatief denken en kritisch denken essentieel om productief te kunnen denken. Creatief denken stelt ons in staat om ons uit te breiden op opties; kritisch denken stelt ons in staat om ons te richten op beslissingen. Kortom, denk creatief om zo veel mogelijk opties te genereren. Denk vervolgens kritisch na om de beste opties te evalueren en te selecteren.
Volgens Hurson hebben de meeste mensen de neiging om hun creatief en kritisch denken tegelijkertijd te doen. Dat is volgens Hurson geen goede methode. Door te creatief en kritisch denken te splitsen krijg je betere resultaten. Daarvoor heeft hij het Productive Thinking Model in 6 stappen bedacht. In alle stappen zal je deze splitsing terug zien.
Productive Thinking in 6 stappen
Het Productive Thinking Model hanteert zowel creatieve als kritische fasen In elke stap wordt een duidelijk onderscheid maakt tussen de twee fasen.
De zes stappen in het Productive Thinking Model van Hurson zijn:
- Wat is er aan de hand? – What is going on?
- Wat is succes? – What is success?
- Wat is de vraag? – What is the Question?
- Antwoorden genereren. – Generate Answers
- De oplossing bedenken. – Forge the Solution
- Middelen op elkaar afstemmen. – Align Resources
Stap 1: Wat is er aan de hand?
Je moet eerst begrijpen wat het probleem is waar je mee te maken hebt. Dit kan slechts één probleem zijn of een aantal verschillende problemen. Je kunt hier bijvoorbeeld gebruik maken van brainstormen of de High Five werkvorm.
Hurson hanteert in deze stap een werkvorm voor die High Five heet, de volledige werkvorm van High Five is beschreven in een apart artikel. In deze stap creëer je context door het stellen van de volgende ‘creatieve’ vragen:
- Wat is het probleem? Wat is de vraagstelling? Waar heb je buikpijn van?
- Wat is de impact van het mogelijk probleem?
- Welke informatie is al voorradig? Welke informatie is verder nodig in relatie tot het probleem en/of vraagstelling?
- Wie is er bij het probleem of vraagstelling betrokken?
- Wat is de visie/zijn de visies en hoe ziet het beoogde doel in de toekomst eruit? Een interessante vraag die je hiervoor in de plaats kunt stellen is: Hoe ziet het ‘goede’ eruit?
Je hebt nu allemaal inzichten en dan ga je ‘kritische’ keuzes maken:
- Het clusteren van issues.
- Selecteer de belangrijkste zaken.
- Selecteer de belangrijkste stakeholders
- Kies de meest aansprekende toekomst. (Target future).
Stap 2: Wat is succes?
In deze tweede stap van het Productive Thinking Model van Hurson ga je bepalen hoe succes gedefinieerd wordt.
Eigenlijk bedenk je hier eerst op creatieve wijze een vergezicht en visualiseer je hoe deze ‘eruit ziet’ als het probleem zou zijn opgelost. De gewenste toekomst of de Target Future. Je genereert in deze stap ook de succes criteria. Het doel van deze stap is een heldere en motiverende visie te krijgen.
Na het creatieve onderdeel stel je de ‘kritische’ aspecten vast:
- Clusteren van problemen.
- Selecteer de belangrijkste kennis en inzichten.
- Selecteer de belangrijkste belanghebbenden.
- Kies het meest overtuigende doel voor de toekomst (Target Future).
Focus op de meest aansprekende aspecten en selecteer de belangrijkste succes criteria.
Je zou het door Hurson ontwikkelde DRIVE-model kunnen gebruiken. DRIVE is een acroniem is voor Do, Restrictions, Investment, Values, Essential outcomes.
- Do – Doen: Wat wil je dat de oplossing voor het probleem doet?
- Restrictions – Beperkingen: Wat moet de oplossing niet doen? Welke beperkingen zijn er?
- Investment – Investering: Wat of wie is er beschikbaar om je te helpen? Hoeveel kun je investeren uitgedrukt in tijd en geld.
- Values – Waarden: Welke waarden moet de oplossing respecteren?
- Essential outcomes: Essentiële resultaten – Hoe ga je het succes van de oplossing meten?
Voor de werkvorm van DRIVE is een apart artikel. Voor nu volstaat dat je creatief bent in het bepalen van het toekomstbeeld en vooraf succescriteria bepaald om in een later stadium de ideeën te kunnen beoordelen.
Stap 3: Wat is de vraag?
In de derde stap van het Productive Thinking Model van Hurson kijk je naar de informatie die je hebt verzameld en denk dan na over de vragen die beantwoord moeten worden om het doel te bereiken. Je stelt een hele reeks (essentiële) vragen die, indien beantwoord, het probleem kunnen oplossen. Je bent op zoek naar de katalystische vraag!
Let op! Beperk je tot het creatief bedenken van vragen! Ga niet door richting de mogelijke antwoorden. Om hier een optimum te bereiken bedenk je vooral hoe-vragen. Daarmee genereer je vragen die een toetsing of herformulering van de gewenste toekomst (Target Future) en/of de succes criteria mogelijk maken. Genereer vragen die de beperkingen aanvallen en die nieuwe problemen toevoegen.
Het ‘kritische’ achtereenvolgende aspect is dan: selecteer de meest provocerende, veelbelovende, dwingende, stimulerende katalytische vragen.
Stap 4: Antwoorden genereren
De volgende logische stap is dan genereren van antwoorden om alternatieven voor de vragen en/of oplossingen uit stap 3 te onderzoeken.
Voor het creatieve element gebruik je brainstorming technieken om veel antwoorden te genereren op elke gestelde vraag.
- Genereer rationele en irrationele antwoorden.
- Genereer combinaties van antwoorden.
Volgens Hurson maak je nu lange lijsten met ideeën en antwoorden. Dat doe je dus niet, je maakt een wand met veel post-its.
Daarna pas je weer het kritische aspect toe. Dit doe je door de vraag of vragen die het meest stimulerend lijken te zijn te clusteren, combineren en kiezen.
Het is dus een voorlopige opsomming met mogelijke oplossingen. Het zijn echter nog niet de definitieve oplossingen, wel selecteer je de ‘beste’.
Stap 5: De oplossing bedenken.
Het makkelijkste om deze 5e stap van het Productive Thinking Model van Hurson te beschrijven is: de Stress Test.
Zodra je veel antwoorden hebt, start je met na te denken over de beste antwoorden. Je maakt een selectie van de ideeën uit stap 4. antwoorden genereren.
Hiervoor gebruikt Hurson de creatieve POWER-techniek. De POWER techniek is ook in een apart artikel beschreven. POWER is een acroniem van Positives, Objections, What else, Enhancements, Remedies.
- Positives (Positief ): Wat is goed aan het idee?
- Objections (Bezwaren): wat is slecht aan het idee?
- What Else (anders): waar doet het je aan denken of herinneren? Wat is ook nog nuttig?
- Enhancements (toevoegingen): hoe kunnen we wat goed is nog beter maken?
- Remedies (genezen): hoe kunnen we slechte zaken corrigeren?
Dan pas je wederom het kritische element toe en maak je keuzes: Evalueer tegen de voorafbepaalde succes criteria Je vergelijkt de ideeën met de opgestelde criteria in stap 2. Degene die goed aansluiten gaan verder het traject in. Je gaat dieper in op de details van het antwoord en begin na te denken over hoe het maximale potentieel kan worden bereikt. Begin met het opsommen van de stappen die nodig zijn om tot succes te komen.
De POWER methode is in een komend artikel beschreven als een werkvorm.
STAP 6: Middelen op elkaar afstemmen
In de laatste en zesde stap van het Productive Thinking Model van Hurson start je met het maken van een zeer gedetailleerd plan om resultaat te behalen.
Het creatieve element is dat je bepaald welke acties en middelen er nodig zijn, wie er verantwoordelijk is voor wat en wie er bij betrokken zijn.
Het kritische element is dat je de belangrijkste acties definieert en de meetlat bedenkt: doelen en targets, maar ook welke mensen en welke verantwoordelijkheden.
Het model gebruikt in deze stap een actieplan of een projectplan. Wellicht nodig, maar wellicht is het ook mogelijk om het agile aan te vliegen.
Samenvatting
Het Productive Thinking Model van Hurson kenmerkt zich door het splitsen van creatief en kritisch denken. Volgens Hurson bereik je betere resultaten als je deze twee denkprocessen strikt gescheiden houdt.
Als je bijvoorbeeld veel ‘kan niet’, ‘mag niet’ of ‘gaat niet werken’ geluiden hoort tijdens (brainstorm) sessies is het Productive Thinking Model zeker geschikt. Het dwingt deelnemers om een vastgestelde volgorde te hanteren waarbij iedereen, ongeacht persoonstype, in volle kracht kan staan.
Het Productive Thinking model hanteert een aantal interessante werkvormen, zoals DRIVE, POWER en High Five. Deze worden in het artikel 3 werkvormen van Hurson: High Five, DRIVE en POWER beschreven. Deze werkvormen zijn voor veel meer situaties inzetbaar dan alleen het Productive Thinking Model van Hurson.
Er zijn meer creatieve denk- en probleemoplossende technieken, zoals bijvoorbeeld de zes denkhoeden van De Bono, de negatieve brainstorm of de SCAMPER methode.