Liberating Structures zijn een set van 35 werkvormen, waarbij de participatie in een groepssessie door alle samenwerkende deelnemers mogelijk wordt gemaakt. Ongeacht de groepsgrootte kan iedereen betrokken worden en controle hebben over de inhoud van een sessie.
LS maakt gebruikt van de kennis in de groep, de gezamenlijke expertise en draagt zorg voor een optimale omgeving om creatieve processen de ruimte te bieden.
Liberating Structures zijn volgens de bedenkers een ontwrichtende innovatie die meer controlerende of beperkende benaderingen kan vervangen.
De bedenkers van Liberating Structures zijn Keith McCandless en Henri Lipmanowicz. Beide heren hebben Liberating Structures vrijgegeven onder een Creative Commons License. Vrij om te gebruiken, te mixen en te veranderen.
Liberating Structures beginnen met iets dat zo eenvoudig en essentieel is dat het niet de moeite waard lijkt, om daarna te eindigen met iets dat zo krachtig en diepzinnig is dat het nauwelijks mogelijk lijkt.
Keith McCandless en Henri Lipmanowicz
Liberating Structures?
Volgens de bedenkers van Liberating Structures dragen conventionele structuren (die worden gebruikt om samenwerking tot stand te brengen) niet voldoende bij aan het creëren van nieuwe ideeën.
Conventionele structuren zijn: presentaties, beheerde discussies, open discussies, statusrapporten en brainstormsessies.
Kenmerkend van de conventionele structuren is dat slechts een paar mensen, veelal de degene met de meeste macht of de grootste ‘schreeuwers’, de meeste invloed uitoefenen op de uitkomst van de een conventionele bijeenkomst.
De 5 beperkingen van een conventionele bijeenkomst:
- Een presentatie geeft de controle aan de presentator, deze bepaalt de inhoud en biedt al dan niet ruimte aan anderen.
- De beheerde discussie: geeft controle aan de beheerder. Een klein aantal mensen krijgt de kans om mee te praten.
- Een open discussie biedt geen structuur om iedereen te betrekken, de inhoud van de discussie kan gaan dwalen.
- Het statusrapport is eigenlijk een presentatie. Waarbij de brenger van het nieuws controle over heeft en houdt.
- De brainstorm biedt een structuur om een groep mensen te betrekken, maar door de aard van een brainstorm is het aantal deelnemers veelal beperkt. Wel is er ruimte om zonder beperkingen ideeën naar voren te brengen.
Uit bovenstaande afbeelding blijkt dat de ‘wijze van controle over de inhoud, de mate van participatie bepaalt’. Duidelijk is dat de reguliere top 5 structuren: presentaties, beheerde discussies, open discussies, statusrapporten en brainstormsessies niet iedereen betrekken.
De bedenkers van Liberating Structures bieden 33 andere mogelijkheden aan. Deze 33 structuren bieden vrijheid voor alle deelnemers.
Waar staat Liberating voor?
Liberating staat voor het uitschakelen van macht en hiërarchie, door het creëren van een veilige omgeving waar alle deelnemers de ruimte krijgen om gehoord te worden.
Waar staat Structures voor?
Structures staat voor structuur te brengen in de bijeenkomsten. In Liberating Structures hanteert men 5 structurele elementen:
- Structuur in de uitnodiging.
- Structuur in de ruimte (inrichting en materialen).
- Iedereen heeft de gelijke mogelijkheid om bij te dragen.
- Structureren van de groepssamenstelling.
- Het aanbrengen van een stappen volgorde en het verdelen van de tijd.
De kracht van Liberating Structures is dat iedereen het kan leren. Er zijn geen officiële certificaten nodig om expert te worden. Het enige wat je hoeft te doen is veel oefenen. Leer de 33 Liberating Structures en creëer sessies die wel waarde toevoegen!
Waarom Liberating Structures?
Liberating Structures is een methode om de controle van een enkeling over te hevelen naar iedereen. De controle van de inhoud is van iedereen en iedereen kan deelnemen. Liberating Structures biedt het volgende:
- 33 werkvormen die actieve samenwerking van alle deelnemers mogelijk maken.
- Deelnemers die in conventionele sessies niet aan het woord komen, worden nu in staat gesteld om deel te nemen. Door een bredere interactie ontstaan vaak de beste ideeën.
- Samen betere resultaten bereiken, dat spreekt toch iedereen aan. LS creëert betrokkenheid en een betere samenwerking.
- Bij LS kan iedereen faciliteren, niet alleen de expert.
- Liberating Structures zijn gemakkelijk te leren en toe te passen op elk niveau in de organisatie.
Toepassen van Liberating Structures
Dat Liberating Structures heel eenvoudig zijn toe te passen blijkt uit het volgende voorbeeld.
- Welke vraag leeft bij het team?
- Welke vraag zou jij nou eens door het hele team beantwoord willen zien?
Dan kan je de volgende benadering kiezen:
- Stel deze vraag aan het team. Bepaal gezamenlijk het probleem of de uitdaging.
- Laat elke deelnemer de tijd nemen om na te denken (1 minuut), laat daarna zoveel mogelijk ideeën op post-its te schrijven.
- Vorm tweetallen (na 1 minuut), laat ze met elkaar discussiëren over de haalbaarheid van het idee. (2 minuten).
- Vorm viertallen (2+2) en laat ze verder gaan op de bedachte ideeën, op zoek naar de meest opvallende antwoorden. Is er een patroon?
- Na 4 minuten een korte ronde met het team om de patronen en overeenkomsten met elkaar te delen.
Is de sessie resultaatgericht?
- Bediscussieer met het team welke ideeën kansrijk zijn.
- Bepaal de prioriteiten en start met de uitwerking.
Je hebt zojuist de eerste Liberating Structures sessie doorlopen: 1-2-4 ALL.
Welke 33 Liberating Structures zijn er?
Drieëndertig! Waarom zijn het er zoveel? Dat is vanwege drie hele simpele redenen, want ze zijn:
- Bedoeld voor het creëren van kleine veranderingen in onze interactie patronen op continue basis.
- Zo klein dat je het bijna niet kan geloven dat ze zo een impact kunnen maken. Plaats echter doelgericht meerdere LS achter elkaar om je doelen te bereiken. Dit i.p.v een uitgebreid framework met een vastgesteld patroon.
- Altijd gericht op resultaat, kies dus de LS die het beste passen bij de situatie.
In onderstaande afbeelding worden de 33 Liberating Structures getoond met een toelichting in het Engels.
Toch zijn het wel heel veel mogelijkheden. Hoe hou je het overzicht en overzie je het onderlinge verband? Door te doen! Het is de bedoeling van Liberating Structures dat je zelf de benodigde combinaties maakt.
Op deze site staat een uitgebreid artikel over Open Space Technology. Bij Liberating Structures komt deze methode ook terug onder de naam: Open Space. Open Space is een basisactiviteit van Liberating Structures.
Men ziet LS ook wel als een DNA streng. Liberating Structures maakt door elke keer andere combinaties en volgorde te hanteren een uniek DNA.
Veel vraagstukken zijn door een enthousiaste groep beoefenaars al in mogelijke aanvliegroutes geplaatst. Even ‘Googlen’ en je hebt ze zo gevonden. Hierdoor zal je voor jouw vraag al snel een beeld krijgen van welke LS goed achter elkaar passen om een bepaald probleem op te lossen. Belangrijker is echter dat je LS eerst gaat toepassen, alleen door te oefenen leer je LS goed toepassen.
De 10 principes van LS
Liberating Structures hanteert 10 principes:
De uitgangspunten van Liberating Structures
Liberating Structures is geïnspireerd door complexe adaptieve systemen, zoals een mierennest, een vogelzwerm of een bijenzwerm etc. Derhalve hanteert LS een aantal uitgangspunten:
- Een minimum aan eisen is noodzakelijk.
- Snelle cycli en veel iteraties boven lange langzame methoden.
- Parallelle verwerking zorgt voor flexibiliteit en verbetert de effectiviteit.
- Niet alle ideeën zijn gelijk.
- Verdeel de controle terwijl je de leiding houdt.
- Losse verbindingen zijn de basis van innovatie.
- Nodig ‘ongewone’ personen (bijv. tegenstanders) uit voor een ‘ander’ geluid.
Starten? Kies voor deze top 5 Liberating Structures!
De top 5 om te starten met Liberating Structures is:
1-2-4-All, TRIZ, What3, 15% Solutions en Troika Consulting.
Voordat je klikt is het handig om te weten dat alle Liberating Structures in hetzelfde formaat zijn beschreven. Er is dus sprake van structuur:
- Een pictogram en naam plus een korte omschrijving die de essentiële eigenschap ervan uitdrukt.
- Een paragraaf die beschrijft wat je kunt verwachten.
- Structurele elementen – Min. specificaties
- Waarom? Doelstellingen: een lijst van de doeleinden die je kunnen aanzetten tot het gebruik van deze specifieke LS.
- Tips en valkuilen: adviezen, do’s en don’ts.
- Alternatieven en variaties: spreekt voor zich.
- Voorbeelden: enkele concrete toepassingen om je te inspireren om na te denken over mogelijkheden die in jouw context kunnen passen.
- Bijkomend materiaal: visuals, dia’s, video’s die je extra ondersteuning kunnen bieden.
De toelichting en werkwijze van al deze Micro-activiteiten vind je onder de links. De betreffende link brengt je rechtstreeks naar het onderwerp.
Wat echt interessant is, is dat je gewoon kan starten. Je hoeft anderen niet eens te vertellen dat je Liberating Structures inzet. Je begint gewoon, de anderen ervaren vanzelf dat interacties anders lopen en er nieuwe inzichten ontstaan die resultaat leveren.
Wat willen de bedenkers?
Het advies van Keith McCandless en Henri Lipmanowicz is om te starten met het bepalen van twee of drie favorieten en deze toe te passen. Voordat je het weet ben je een expert in deze micro structuren. Bouw daarna het aantal structures uit.
Ze hopen dat iedereen meer energie, vertrouwen en positieve veranderingen kunnen bewerkstelligen in ieders werk.
Liberating Structures kent een actieve groep beoefenaars die gezamenlijk steeds nieuwe inzichten delen. Deze levendige gemeenschap bedenkt regelmatig nieuwe toepassingen.
Liberating Structures is een bouwsteen van FAST Agile, een nieuwe scaling methodiek. Wil je meer lezen over faciliteren? Wat is goed faciliteren?