De Leadership Agility theorie van Joiner en Josephs beschrijft 5 niveaus van leiderschap. Leadership Agility is de belangrijkste leiderschapscompetentie die nodig is voor duurzaam succes in de huidige complexe en snelle bedrijfsomgeving.
Als je een manager bent leef je elke dag in een steeds snellere en complexere, onderling verbonden wereld, waar kwalitatieve aandacht voor interne en externe klanten, strategische bondgenoten en andere belanghebbenden essentieel is voor zakelijk succes.
Leadership Agility beschrijft de noodzaak voor leiders om organisaties te ontwikkelen die anticiperen en snel reageren op veranderende omstandigheden door gebruik te maken van zeer productieve interne en externe relaties.
Hoewel specifieke toekomstige ontwikkelingen steeds moeilijker te voorspellen zijn, zijn er twee algemene trends:
- het tempo van de veranderingen zal blijven toenemen en
- de mate van complexiteit en onderlinge afhankelijkheid zal blijven toenemen.
Agile leiderschap
Volgens de auteurs Bill Joiner en Stephan Josephs is consistent effectief agile leiderschap noodzakelijk in deze veranderende wereld. Daarnaast is er volgens de auteurs een tekort aan wendbare leiders, die over juiste niveau van wendbaarheid (agility) beschikken. Agile leiderschap is immers niet meer een competentie die alleen nodig is voor de top, maar raakt inmiddels alle managementniveaus.
Zoals beschreven in hun boek ‘Leadership Agility’ uit 2006, blijkt dat er vijf verschillende niveaus zijn in de beheersing van Leadership Agility. Waarbij elk nieuw niveau van wendbaarheid een vermogen om effectief te reageren op een verhoogd niveau van verandering en complexiteit vertegenwoordigt.
Ze beschrijven wat de belangrijkste benodigde competenties van een leider zijn in een sterk veranderende omgeving:
- Maakt continue leiderschapstransformatie en -verbetering mogelijk om wijze en effectieve beslissingen te nemen .
- Maakt het mogelijk om te inspecteren en zich aan te passen aan de onzekerheden waarmee de organisatie en de bedrijfsomgeving worden geconfronteerd.
- Leiderschap agility leidt vanuit de kern, niet ‘op de achtergrond’ of ‘aan het front’.
- Maakt continue leiderschapstransformatie en -verbetering mogelijk om wijze en effectieve beslissingen te nemen.
- Maakt het mogelijk om te inspecteren en zich aan te passen aan de onzekerheden waarmee de organisatie en de bedrijfsomgeving worden geconfronteerd.
Leadership Agility is best complex om uit te leggen. De beste methode hiervoor is om op voorhand aan te geven dat de auteurs in hun ruim 300 pagina’s tellende boek, met voorbeelden, uitspraken en beschrijvingen uiteindelijk een matrix presenteren waar de verschillen en overeenkomsten gerangschikt worden.
De 4 Agile leiderschapscompetenties
Joiner & Josephs hanteren vier competenties voor het anticiperen op en initiëren van verandering.
- Context-setting agility: Situatiebewustzijn en doelgerichtheid, de wendbaarheid hiervan.
- Stakeholder agility: het begrijpen van stakeholders en de machtsverhoudingen of macht stijl. Ook wel de wendbaarheid van belanghebbenden.
- Creatieve wendbaarheid: reflectief oordeel en connectief bewustzijn.
- Zelf-leiderschapsbehendigheid: ontwikkelingsgerichte motivatie en zelfbewustzijn.
Bovenstaande competenties bieden een inside-out perspectief, waarmee beschreven wordt hoe de kerncompetenties van een leider zich in elke fase ontwikkelen. In onderstaande afbeelding worden de richtingen
4 profielen van leiderschap agility
De auteurs hanteren 4 profielen om naar leiderschap en gedrag te kijken. De profielen tonen hoe de leider zich gedraagt bij het uitvoeren van initiatieven in drie actiegebieden en één kernovertuiging:
- Het veranderen van organisaties
- in deze theorie: leidende organisatorische verandering,
- Het ontwikkelen van teams (leidende teams),
- En het navigeren door centrale gesprekken. (Pivotal Conversations).
- Er is sprake van één kenmerkende leiderschapsovertuiging in de kern (leiderschapsstijl).
Bovenstaande profielen bieden een outside-in perspectief en beschrijven hoe een leider op elk niveau anticipeert en veranderingen initieert. De leiderschapsovertuiging vind je straks terug in de benaming van de verschillende leiderschapsniveaus.
Deze 4 profielen zullen in de komende alinea’s elke keer verwoord worden per leiderschapsniveau. Echter zal Pivotal Conversations eerst worden beschreven.
Pivotal Conversations
In eerdere artikelen is Pivotal Conversations: het hanteren van de juiste gesprekstechnieken in de juiste situatie beschreven.
Dit begrip zal vaak voorkomen in dit artikel, daarom is in deze alinea een korte omschrijving van Pivotal Conversations opgenomen. Pivotal Conversations staat voor ‘centraal gesprek’ en een ‘denkwereld achter het gesprek’. Dit zal nu worden toegelicht.
Pivotal Conversations is een flexibel proces waarbij leidinggevenden en andere managers de kerncompetenties ontwikkelen die nodig zijn voor succes in de huidige turbulente bedrijfsomgeving. De ondernemingen van vandaag zijn een tijdperk van permanente verandering binnengetreden dat een ongekende interdependentie tussen business units vereist.
Om essentiële bedrijfsresultaten te bereiken, moeten leidinggevenden en hun eenheden over de grenzen van de organisatie heen samenwerken. Zelfs vaak ook over de bedrijfsgrenzen heen. Het versnellen van de verandering vereist dat men vanwege de grensoverschrijdende samenwerking nieuwe problemen moet aanpakken en creatieve oplossingen moet ontwikkelen.
De interacties die in deze situaties succes maken of breken zijn de ‘centrale gesprekken’. Of te wel de Pivotal conversations. Nu terug naar het hoofdthema de 5 leiderschapsniveau’s.
Vijf leiderschapsniveaus van Joiner en Josephs
Joiner en Josephs hanteren vijf niveaus (levels) van agile leiderschap.
Eerst volgt een korte opsomming om later in dit artikel hier uitgebreider op in te gaan. De vijf leiderschapsniveaus voor het anticiperen op en initiëren van verandering:
- Expert: Lost belangrijke (key) problemen op.
- Achiever: prestatie gericht, bereikt de gewenste resultaten.
- Catalyst: de katalysator realiseert doorbraken.
- Co-Creator: realiseert het gedeelde doel .
- Synergist: creëert onverwachte mogelijkheden.
De Expert
Leiders op het expertniveau lossen belangrijke problemen op. Volgens het onderzoek van Joiner en Josephs is 45% van de managers in staat om te presteren op het Expert niveau van leiderschap
Leiderschapsstijl: Tactische, probleemoplossende oriëntatie. Gelooft dat de macht van een leider afhangt van expertise en positieversterking.
Leidende Organisatorische Verandering: Organisatorische initiatieven richten zich voornamelijk op incrementele verbeteringen binnen de grenzen van de eenheden met weinig aandacht voor de stakeholders.
Leidende Teams: De Expert is meer een supervisor dan een manager. De Expert creëert een groep van individuen in plaats van een team. Meestal te veel ingehaald in details om op een strategische manier leiding te geven.
Navigerende Pivotal Conversations: Stijl is ofwel om meningen sterk te laten gelden, ofwel om zich in te houden om anderen tegemoet te komen. Kan van de ene stijl naar de andere swingen, vooral voor verschillende relaties. Neigt ertoe om geen feedback te geven of te vragen.
Het Expert niveau, met zijn tactische, probleemoplossende oriëntatie, is het meest geschikt voor relatief stabiele omgevingen waar de complexiteit vrij laag is.
Achiever – De resultaatgerichte leider
Leiders op Achiever niveau gaan vooral voor het behalen van de gewenste resultaten. De prestatiegerichte leider. 35% van de leiders zijn in staat om te presteren op het Achiever niveau van leiderschap.
Leiderschapsstijl: Strategisch, resultaatgericht. De Achiever gelooft dat macht niet alleen voortkomt uit autoriteit en expertise, maar ook uit het motiveren van anderen.
Leidende Organisatorische Verandering: Organisatorische initiatieven omvatten analyse van de industrieomgeving. Strategieën om stakeholder buy-in te verkrijgen variëren van eenrichtingscommunicatie tot het vragen om input.
Leidende Teams: De achiever werkt als een volwaardige manager, geeft strategisch inzicht in de organisatiedoelstellingen. Vergaderingen om belangrijke kwesties te bespreken worden vaak georkestreerd om te proberen een buy-in te krijgen voor eigen standpunten.
Navigerende Pivotal Conversations: Primair assertief of accommoderend, met enig vermogen om te compenseren met minder gewenste stijl. De Achiever zal vaak feedback accepteren. Met name als dit helpt bij het bereiken van de gewenste resultaten.
Het Achiever-niveau, met zijn strategisch, resultaatgerichtheid, is effectief in matig complexe omgevingen waar het tempo van de verandering matig en episodisch is.
Catalyst – De Katalysator
5% van de leiders is in staat te presteren op het Catalyst niveau. De Katalysatoren zorgen er voor dat doorbraken komen. De katalysator is van mening dat leiders een innovatieve, inspirerende visie uitdragen en de juiste mensen samenbrengen om de visie in werkelijkheid om te zetten. Leiders stellen anderen in staat en faciliteren actief hun ontwikkeling.
Leiderschapsstijl: Visionair, faciliterende oriëntatie. Gelooft dat leiders een innovatieve, inspirerende visie uitdragen en mensen in staat stellen om de visie om te zetten in realiteit.
Leidende Organisatorische Verandering: Organisatorische initiatieven omvatten vaak de ontwikkeling van een cultuur die teamwork, participatie en empowerment bevordert. De Catalyst hanteert proactief engagement met diverse belanghebbenden. Dit weerspiegelt de overtuiging dat hun inbreng de kwaliteit van de beslissingen verhoogt, dus de Katalysator is niet alleen op zoek naar een buy-in zoals de Achiever.
Leidende Teams: De Catalyst treedt op als teamleider en facilitator om een zeer participatief team te creëren. Verwelkomt een open gedachtewisseling over moeilijke kwesties. De Catalyst maakt directe rapportages mogelijk en gebruikt teamontwikkeling als middel voor leiderschapsontwikkeling.
Navigerende Pivotal Conversations: De Catalist is in staat om assertief en accommoderend te zijn als dat nodig is. Proactief in het zoeken naar feedback. Echt geïnteresseerd in het leren vanuit verschillende gezichtspunten.
De Co-Creator
De Co-Creator brengt een ‘Shared Purpose’. Dit niveau van leiderschap brengt een gedeeld doel en samenwerking. Leiders werken samen met andere leiders om een gedeelde visie te ontwikkelen die elke leider ervaart als diepgaand en doelgericht. Slechts 4% van de managers zijn in staat om te presteren op het Co-Creator niveau.
Leiderschapsstijl: Gericht op een gezamenlijk doel en samenwerking. De Co-Creator gelooft dat leiderschap uiteindelijk een dienst aan anderen is.
Leidende Organisatorische Verandering: Ontwikkelt belangrijke stakeholder relaties die worden gekenmerkt door diepe niveaus van wederzijdse beïnvloeding en oprechte toewijding aan het algemeen belang. Kan bedrijven of eenheden creëren waar corporate verantwoordelijkheid een integrale praktijk is.
Leidende Teams: De Co-Creator ontwikkelt samenwerkende leiderschapsteams, waarbij de leden zich volledig verantwoordelijk voelen, niet alleen voor hun eigen gebieden, maar ook voor de organisatie die zij collectief beheren.
Navigeren van Pivotal Conversations: De stijl van de Co-Creator weerspiegelt een integratie van assertieve en accommoderende tendensen. De Co-Creator is in staat om negatieve feedback te verwerken en serieus te overwegen, zelfs wanneer deze emotioneel sterk geladen is.
De Synergist
De Synergist brengt als leider een holistische oriëntatie en zorgt voor onverwachte mogelijkheden. Slechts 1% van de leiders is in staat om te presteren op het Synergist niveau: Holistische Oriëntatie.
Leiderschapsoriëntatie: Holistische oriëntatie. De Synergist ervaart leiderschap als deelname in een voelbare zin van het leven die anderen ten goede komt terwijl het dient als een voertuig voor persoonlijke transformatie.
Leidende Organisatorische Verandering: Handhaaft een diep, empathisch bewustzijn van tegenstrijdige belangen van belanghebbenden, met inbegrip van hun eigen belangen. In staat om toegang te krijgen tot synergetische intuïties die schijnbaar hardnekkige conflicten omzetten in oplossingen die gunstig zijn voor iedereen.
Leidende Teams: In staat om vloeiend te bewegen tussen verschillende teamleiderschapsstijlen. Kan de groepsdynamiek versterken of vormgeven om tot wederzijds voordelige resultaten te komen.
Navigerende Pivotale Conversations: Cultiveert een hedendaags bewustzijn dat externe feedback versterkt en een sterke, subtiele verbinding met anderen ondersteunt, zelfs tijdens uitdagende gesprekken.
In aanvulling op voorgaande standaardbeschrijving volgt nu een omschrijving waarin je dit type leiderschap: Synergist makkelijker herkent.
De Synergist ervaart leiderschap vanuit zijn of haar kern, het is een levensdoel. Het in evenwicht brengen van (tegengestelde) zaken gaat ze gemakkelijk af, dit komt door de beheersing van verschillende leiderschapsstijlen. Continue Leren is vanzelfsprekend, zowel voor een Synergist als de medewerkers. Het doel is een participatief en samenwerkend leiderschapsteam te creëren. De voorkeur bestaat voor gezamenlijkheid, maar de Synergist zal niet aarzelen om autoriteit in te zetten als de situatie dat vraagt. De Synergist heeft een focus op het ontwikkelen van interne en externe relaties om tot wederzijds voordelige resultaten te komen. Is ervan overtuigd, vanuit de kern, dat integrale diepe samenwerking een cultuur bewerkstelligt die bijdraagt aan het algemeen belang. Herken jij dit type leider?
Hoe als leider naar een hoger niveau te komen?
Als je als leider naar een hoger niveau wilt komen start dit met te weten hoe het totaalplaatje eruit ziet. In onderstaande afbeelding hebben de auteurs met behulp van onderstaand totaaloverzicht dit inzichtelijk gemaakt.
Vanuit de kern werk je als leider aan het verder ontwikkelen van acht mentale en emotionele capaciteiten:
- Situational Awareness en Sense of Purpose.
- In het Nederlands: Situatiebewustzijn en doelgerichtheid
- Stakeholder Understanding en Power Style.
- Het begrijpen van stakeholders en de macht-stijl.
- Connective Awareness en Reflective Judgement.
- Connectief bewustzijn en Reflectief oordeel
- Self Awareness en Development Motivation.
- Zelfbewustzijn en ontwikkelingsgerichte motivatie.
Daarmee werk je aan de 4 leiderschapscompetenties: Context-setting agility, Stakeholder agility, Creatieve wendbaarheid en zelf-leiderschapsbehendigheid op weg naar een nieuw leiderschapsniveau.
Het maakt niet uit waar je begint, het is van belang dat alle mentale en emotionele capaciteiten verder ontwikkelt worden.
The Reflective Action Circle
Er is behoefte aan leiders die op een hoger niveau kunnen leiden. Leiders die aan deze (persoonlijke) behoefte willen voldoen kunnen zich met behulp van het Reflection Action Circle verder ontwikkelen. In het Nederlands: De Reflectieve Actie Cirkel.
Volgens de theorie van Leadership Agility kan je alleen naar een hoger niveau komen als je alle voorgaande niveaus hebt doorlopen. De ontwikkeling is als volgt:
Joiner en Josephs stellen het volgende ontwikkelpad voor:
- Hanteer de Reflection Action Circle.
- Begrijp de niveaus van leiderschapsbehendigheid.
- Oefen je leiderschapsvaardigheden en ontdek nieuwe vaardigheden.
- Ontwikkel je leiderschap agility competenties
- Stel een persoonlijk leiderschap groeiplan op.
- Maak bij voorkeur gebruik van een coach om jouw reis te verdiepen.
Hoewel er ogenschijnlijk door het hanteren van nummers een volgtijdelijkheid lijkt te bestaan, heeft het instapmoment deze niet. Je bent vrij om in te stappen op elk moment in de cirkel, het is daarna wel handig om te blijven reflecteren overeenkomstig de Reflective Action Circle.
Samenvatting
Interessant aan Leadership Agility is dat deze theorie tot stand kwam, terwijl agile werken nog in de pre-fase bevond. De ontwikkeling van deze theorie liep vrijwel parallel met de opkomst van agile werken. Deze theorie werd derhalve direct omarmt en is het nu een van de bekende agile leiderschapstheorieën.
De vijf leiderschapsniveaus die je kunt doorlopen zijn: Expert, Achiever, Catalyst, Co-Creator en Synergist.
De kern van ‘Wat is Leadership Agility’ is dat jouw binnenste cirkel staat voor het niveau van bewustzijn en intentie dat ten grondslag ligt aan je niveau van leiderschapsbehendigheid. Zodra je hier bewust mee bezig bent en deze leiderschapstheorie herhaaldelijk in een actiemodus brengt, ontwikkel jij jouw niveau van bewustzijn en intentie en daarmee ook de acht mentale en emotionele capaciteiten. Deze capaciteiten brengen op hun beurt de vier leiderschapscompetenties naar een nieuw niveau.
In het boek Leadership Agility is het interessant om het taalgebruik behorend bij elk niveau te lezen. Joiner en Jospehs raden leiders een coach aan, om de ontwikkeling als leider te verdiepen. Als coach zal het belangrijk zijn om het niveau van de leider goed te kunnen inschatten. Het woordgebruik van de leider, met name de wijze waarover en hoe men praat over de achter- en voorliggende uitdagingen blijkt daarbij cruciaal. Voor dit artikel gaat het te ver om deze verschillen in taalgebruik te beschrijven. Geïnteresseerden verwijs ik vooralsnog naar het boek van Joiner en Josephs.
Tot slot
Het boek Leadership Agility (2006) Joiner en Josephs is alweer wat ouder, het is echter een theorie die tot de basiskennis behoort. Het is handig om te weten dat er recent ook een boek met de titel: Leadership Agility is gepubliceerd. Dit boek is van Ron Meyer en Ronald Meijers en is in 2018 verschenen. Het artikel is: Het Leadership Agility Model van Ron Meyer en Ronald Meijers.
Andere leiderschapstheorieën zijn bijvoorbeeld: Tribaal leiderschap of de 5 niveaus van leiderschap van Maxwell.
Voor leiderschap i.c.m. het Corona virus, zie tips voor agile leiders.